«Σταφιδαποθήκες Μπάρρυ», ένα κομμάτι της ιστορίας της Σταφίδας

Νίκη Ράλλη

Αρχαιολόγος - Ιστορικός

Σήμερα στέκει στο ανατολικό μέτωπο της Πάτρας ένα ιστορικό κτήριο, που κουβαλά την ιστορία ενός πολύ μεγάλου κεφαλαίου για την πόλη, αυτή της παραγωγής και του εμπορίου της σταφίδας, που για περισσότερο από έναν αιώνα εξύψωσε αλλά και ταλάνισε την κοινωνία της και που έδωσε την αίγλη αλλά κι επέφερε την παρακμή του λιμανιού της. Είναι το εργοστάσιο του σταφιδέμπορου Μπάρρυ, γνωστό ως «Σταφιδαποθήκες Μπάρρυ».

Το 1922, την περίοδο της Μικρασιατικής Καταστροφής, η οικογένεια Μπάρρυ κατέφτασε στην Ελλάδα αναζητώντας τη σωτηρία, αλλά και αφήνοντας πίσω της την εταιρία Barry Freres. 

Ήταν μία εταιρία που τουλάχιστον από το τελευταίο τέταρτο του 19^ου αι. εξήγαγε σταφίδες, σουλτανίνες, σύκα, κουκιά και βελανίδια προς τη Γαλλία, διατηρώντας μάλιστα αντιπροσώπους και στην πόλη των Πατρών. Αποτελούσε ήδη από το 1848 μία δραστήρια οικογένεια στη Σμύρνη, τη σκάλα της Ανατολής και κυριαρχούσε στο εμπόριο και τις συναλλαγές με όλα τα μεγάλα και λαμπρά ευρωπαϊκά λιμάνια.

Η οικογένεια Μπάρρυ έφτασε στην Πάτρα μαζί με τους άλλους πρόσφυγες, αλλά τα μέλη της έφυγαν στο εξωτερικό, που σίγουρα οι συνθήκες διαβίωσης ήταν πολύ καλύτερες από αυτές που επικρατούσαν στην ταλαιπωρημένη πολιτικά και οικονομικά Ελλάδα.

Μόνο ο Φρεντ, ένα από τα τρία παιδιά του Αδόλφου και της Ζερμαίν, επέστρεψε στην Πάτρα το 1927 μετά από τη φοίτησή του στο σχολείο του Παρισιού. Νόμιζε ότι επισκέφτηκε κάποια αποικία βλέποντας τις υποτυπώδεις υποδομές της πόλης και συγκρίνοντας τες με των άλλων ευρωπαϊκών πόλεων. Έμεινε ένα χρόνο στην Πάτρα κι επέστρεψε στη Γαλλία για να υπηρετήσει τη στρατιωτική του θητεία. Το 1931 βρέθηκε και πάλι στην Πάτρα, όπου και αποφάσισε οριστικά να διαμείνει και να ασχοληθεί με το σταφιδεμπόριο. Αμέσως, άρχισε τις σημαντικές εμπορικές δραστηριότητες με το Λονδίνο, όπου και η οικογένειά του διατηρούσε υποκαταστήματα.

Εκείνη την εποχή νοίκιασε ένα κτήριο που δέσποζε στο λιμάνι της πόλης, ιδιοκτησίας της οικογένειας Καραμανδάνη κι έτσι ξεκίνησε το εμπόριο του «μαύρου χρυσού».

Το εργοστάσιο Μπάρρυ λειτούργησε με σημαντικές αντοχές στις κρίσεις της σταφίδας έως το 1940. Για τα επόμενα 15 χρόνια η οικογένεια εγκατέλειψε την πόλη για ασφάλεια, αφού την περίοδο της κατοχής το εργοστάσιο βομβαρδίστηκε και ο Φρεντ Μπάρρυ σώθηκε από το χρηματοκιβώτιό του, το οποίο τον προστάτευσε από την οβίδα που έπεσε στο χώρο του γραφείου του.

Το 1955 ο Φρεντ επέστρεψε στην Πάτρα με τη σύζυγό του Έλλη Τριάντη και παρά τις δυσμενείς συνθήκες που επικρατούσαν στο εμπόριο ο Οίκος Μπάρρυ λειτούργησε έως το 1986, όταν ο ίδιος αποφάσισε να αποσυρθεί κλείνοντας έναν μεγάλο κύκλο για την οικογένεια Μπάρρυ, που περισσότερο από ενάμιση αιώνα εμπορεύθηκε τον καρπό της σταφίδας.  

H οικογένεια Φρεντ Μπάρρυ στην Πάτρα

Από τον Ιούνιο του 1986 άρχισαν οι εργασίες συντήρησης του κτηρίου προκειμένου να λειτουργήσει ως χώρος του Διεθνούς Φεστιβάλ Πάτρας. Ο χώρος φιλοξένησε εκθέσεις και άλλα πολλά καλλιτεχνικά δρώμενα. Μάλιστα στον εκθεσιακό χώρο υπήρχαν πολλές από τις μηχανές και τα ξύλινα χειροποίητα εργαλεία που χρησιμοποιούσαν οι εργάτες για την επεξεργασία του καρπού. Δυστυχώς, όταν τη δεκαετία του ’90 κατέρρευσε η στέγη του κτηρίου πολλά από αυτά καταστράφηκαν.   

Ο τελευταίος εργάτης του εργοστασίου κοιτάζει τα χαλάσματα λίγο πριν ξεκινήσουν οι εργασίες επισκευής του.

Σήμερα στις ιστορικές «Σταφιδαποθήκες Μπάρρυ» στεγάζεται η Δραματική Σχολή και τα γραφεία του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Πάτρας. Λίγα στοιχεία είναι αυτά που μπορούν να σε πάνε πίσω, σε εκείνη την εποχή που οι εργάτες κατέκλυζαν το χώρο, φόρτωναν τη σταφίδα σε ξύλινα κιβώτια και τη μετέφεραν στο λιμάνι για να ταξιδέψει στα μεγάλα λιμάνια της δυτικής Ευρώπης.

 

 Το εσωτερικό του εργοστασίου μετά από την ανάδειξή του σε εκθεσιακό χώρο.

Ευχαριστώ θερμά τον Άλμπερτ Μπάρρυ για τις πληροφορίες που πολύ πρόθυμα μου έδωσε καθώς και τον Στάθη Χρυσικόπουλο για τη διάθεση του φωτογραφικού υλικού από το προσωπικό του αρχείο.